|
2010
13 november - 11 december;
Enrico Delponte
(werd geboren in Chiavari Italië - tot op heden heeft hij
zijn atelier in Amsterdam),
onderzoeken zoals: EEN UITEENZETTING
MET HET WERK VAN
GRAHAM SUTHERLAND
Van de serie van 16 werken tonen we hier de 9 stuks
op de vooral donkere, vaak zwarte, ondergronden;
alsmede de kleinere studies vooral rond het thema's " Afbraak",
"Brand" en "De IJzergieterij".
 tekeningen
in
gemengde
technieken
en
boekobjecten
Een kunstenaar gedreven
door de behoefte voortdurend, als een impressionist maar gelijkelijk
als expressionist, uiting te geven aan het geziene, het gevoelde
en het zelf beleefd-doorleefde.
Steeds opnieuw geeft Enrico
Delponte vorm aan de realiteiten die zich aan zijn innerlijk
voordoen;
als een voortstromende dialoog, vormgevend aan de ontwikkelingen
van zijn genuanceerd denken, dat hetgeen zich in zijn dagelijks
leven aan hem voordoet relateert aan zijn complexe ervaringen,
en die de ontwikkelingen die het werk bij de terugkeer van thema's
(of zelfs specifieke onderwerpen en voorstellingen) feitelijk
pas dan aan hem openbaren en een antwoord laat formuleren op
de in eerdere werken opgeroepen vragen. Soms door de intensiteit
van de beschouwing te verhevigen, dan weer door juist afstand
te nemen, soms (als was het de werkwijze van Monet bij de Cathedrale
de Rouen) door de feitelijke/natuurlijke belichting, de atmosfeer,
anders waar te nemen door het tijdstip van beschouwing te veranderen.
- - - - - - 
 Kunstenaars
als Enrico Delponte zijn vrij zeldzaam, maar voor het vak van
vitaal belang.
Daarbij gaat het dan in de eerste plaats en boven iedere twijfel
verheven om de hen kenmerkende artistiek hoog kwalitatieve gedrevenheid.
Maar er is die zeldzame tweede reden: de buitengewone vakkennis
(in het vak ontwikkeld) en een materiaalkennis die in ieder werk
onmiskenbaar naar voren springt.
Bij Enrico Delponte vindt die kennis zijn basis in de chemie.
Naast zijn kunstenaarschap was er altijd zijn werk als chemisch
procesbewaker, dat niet bleef hangen in het ambtelijk controleren
maar vooral ook gekenmerkt werd door een voortdurend gecontroleerd
onderzoek, dat zich in zijn vak als beeldendkunstenaar ook door
kennis gestuurd, in geheel vrije experimenten laat zien. De kunstenaar
maakt ongeremd gebruik van iedere kleur, elke kleurschakering,
een ongekende variatie aan intensiteiten van soms totale absorbering
tot totaal niet absorberende dragers of onderliggende kleurvlakken
van zelfgemengde of bijgemengde poises die blijven liggen als
verse lakken op een vette ondergrond - zonder af te ketsen, zonder
craquelure. Zijn pigmenten, in ruime en zuivere hoeveelheden
- zonder vervuilende vulmiddelen - gemengd met soms zelfs wonderlijke
(de chemicus weet wat hij mengt), voor die pigmenten ideale,
bindmiddelen waardoor ze een wonderbaarlijke intensiteit behouden.
Zijn dimensies winnen daarbij in de ongebreideld naast elkaar
gebruikte technische middelen, die strikt genomen alle uit een
andere wereld zijn; daarbij temt zijn artistiek meesterschap
zulke welhaast wilde paarden tot een perfect team in krachtige,
medogenloze maar klassieke, composities.
Naast deze werkzaamheid in
het feitelijke vak is er een geheel eigen denkwereld die sterk
is gevormd door de dagelijkse werkelijkheid van het jongetje
Enrico in de laatste periode van de Tweede Wereld Oorlog, waarin
hij de beschietingen van Chiavari, zijn stad aan de zee die bij
de bevrijding bepaald niet gespaard bleef, van wel heel erg nabij
mee maakte, om daarna in het geploeter van de opbouwjaren kennis
te maken met het leven waarin de keuzes gekenmerkt werden door
heldere economische realiteiten. De wetenschap daarbij enkele
emotionele veren te moeten laten, naast het zich niet achteloos
kunnen neerleggen bij de medogenloosheid die zich voortdurend
om hem heen openbaart zal niet slechts de benadering van zijn
werk sterk beïnvloeden, maar vooral ook de inhoud. In woord
vinden we daar, in een zelfde directe en spitse, toch kleurrijke
en experimentele stijl, veel van terug in de poezie van zijn
toenmalig buurtgenootje en kameraad, die altijd een goede vriend
bleef: de dichter Rosario Spina. Ze zouden elkaar lang niet zien
toen Enrico naar Nederland vertrok voor zijn huwelijk en zijn
werk, terwijl Rosario Spina in Chiavari bleef in zijn boekhandel
die zijn dichterschap mogelijk maakte.
Enrico Delponte is als ontembaar tekenaar/chroniqueur, die
bij de televisie permanent een schetsboek heeft liggen om bij
hevige aanleiding de noodzaak 'op te tekenen' ook altijd te kunnen
toelaten, uiteraard langs de weg van de 'verzamelde bladen' tot
het boek gekomen.
Dat leidde tot meerdere typische groepen boeken:
a. de boeken waarin hij reagerend op het gereproduceerde werk
van andere kunstenaars tekeningen maakt in de marge. Een heel
mooi voorbeeld daarvan (hoewel niet opgenomen in de tentoonstelling)
is een boek met reproducties van tekeningen van Anthony Gormley
waarin een heldere dialoog gestalte kreeg.
In deze groep vallen ook de boeken waarbij Enrico buiten-over,
direct in en zelfs alle pagina's overdekkend werkt (vaak moeten
er dan meerdere binnen een kort tijdsbestek gemaakt worden omdat
het drogen van pagina's de werksnelheid zo remt dat er wel een
voortgang noodzakelijk is in een parallel werk. (Eveneens niet
in deze tentoonstelling, maar het noemen waard omdat het de benadering
van de kunstenaar tot het vak zo goed illustreerd, is het boek
waarin ingegaan wordt op de "Way of Chinese Painting - with
Selections of the Mustard Seed Garden Manual of Painting"
van Mai-Mai Sze; met op diverse pagina's tekeningen met dubbel-stok
en veren-pen)
b. en de boeken waarvan de inhoud voorgoed verstoken moet
worden door tot het eigenlijke boek, en zonder ingrepen in wat
zich in het boekblok bevindt, de toegang onmogelijk te maken;
de inhoud of het commentaar erop slechts verhevigd door toegevoegde
objecten aan de buitenzijde.
Boeken uit deze groep zijn opgenomen in de tentoonstelling.
Uiteraard zijn er ook de gebonden verzamelingen bladen geheel
en al van hemzelf, die een andere zeggingskracht krijgen bij
de plaatsing in zulk een fysieke context. (Ook deze boeken zijn
niet in deze tentoostelling.)
Dat er ooit een heftige inspiratie uit zou
gaan van het werk van Graham Sutherland, die aanzet zou zijn
tot een zeer intense serie schilderingen/tekeningen (het is bij
Enrico niet zo heel belangrijk tussen die twee kunstvormen een
onderscheid te maken, hij zal er zich weinig aan gelegen laten
liggen) was welhaast te voorspellen. Kunstenaars die zo hevig
gevormd zijn door vernietiging en wederopbouw, moeten elkaars
werk keer op keer lezen en beleven om de voor hen nooit te verstoppen
hevigheid van het huidig bestaan het hoofd te kunnen bieden.
Voor hen zijn de afbraakpanden (voorafgaand aan de sportpaleizen
of metro's) in 2008-China of 1970-enz. Amsterdam-Nieuwmarkt,
met hun verwrongen ijzer en de smeulende branden die er onvermijdelijk
mee verbonden zijn, de rijmbeelden voor de bombardementen van
Coventry, London, Leipzig of Chiavari.
De verzengende hitte en de rood-brandende gloed van hoogovens
krijgt in die perspectief ook een geheel andere impact, dan wanneer
de perspectief die is van de lachende boerin op de tractor in
de Sovjet Unie - en we dienen ons daarbij te realiseren dat Enrico
Delponte's en Rosario Spina's Italië in hun jeugdjaren het
land is van Don Camilo en 'Unita'. Het 'vuurwerk' van de bombardementen
en beschietingen op en rond Chiavari was, zo heb ik begrepen
uit hun verhalen, eerder heroïsch fantastisch voor hun kinderlijke
beleving dan menselijke tragedie. (Spina: " - - -, dite non mie' rimasto - che uno squardo
gravido di vertigine - e una piaga rossa nel cuore.") Die menselijke tragedie volgde, in de verminkingen
die ze ook zouden zien en waarmee ze moesten leren leven als
Dürer zoveele eeuwen daarvoor - en waarvan ook Dürer
niet anders kon dan getuigen in tekeningen. Zo zien we dan bij
Enrico Delponte ook steeds weer het thema van de 'ontoereikendheid'
en de 'onvolmaakten', die verminkt en ziek, wanhopig zoeken naar
onbereikbare bevrediging in welhaast wrede composities, zo pastoraal
als een 'brandend dejeuner sur l'herbe'.
De veelheid van perspectieven, mogelijk gemaakt door een zich
openstellen voor meerdere visies. De wens te studeren, te lezen,
te kijken naar kunst en te trachten iets te begrijpen van de
omringende cultuur - en vooral die van 'verderop' die weer zo
verschillend is, drijft deze soort kunstenaars van blad naar
blad om in de neerslag van de eigen, schijnbaar onwillekeurige,
handelingen de antwoorden te vinden (of tenminste een leidraad
naar een denkrichting) op de onoplosbaarheid van de discrepanties
die onafscheidelijk tot het leven behoren dat zij met hartstocht
beleven.
|