Giedrius Jonaitis
Beeldendkunstenaar Giedrius Jonaitis werd geboren in 1963 in
Vilnius, Litouwen. Hij woont en werkt in Vilnius.
Hij studeerde aan de Vilnius Art Academy onder prof. Rimtautas
Gibavicius en werkt zowel in de vrije als de gebonden grafisch
kunsten. Daarnaast is hij maker van plastische objecten.
Een bijzonder specialisme is voor hem de droge naald techniek
(miniaturen), waarin hij een bijzondere kundigheid aan de dag
legt die zijn prenten een genuanceerdheid geven die eerder aan
de lithografie zou worden toegeschreven dan aan de weerbarstige,
slechts op direct in het metaal krassen berustende, droge naaldtechniek.
Je zou moeten spreken van een drogenaald die ontwikkeld is tot
zwarte-kunst (mezzo tint)
Deze beroemde grafisch kunstenaar en ass. professor aan de
Vilnius Art Academy is waarschijnlijk de meest avontuurlijke
van de ontwerpers van bankbiljetten,
vanaf het moment dat Litouwen weer een zelfstandige staat is.
Zijn vaardigheden zijn in eerste instantie ontwikkeld in het
bedrijf van zijn vader die 'grijsjes' en stuckwerk-plafonds restaureerde.
Ook in de meest hedendaagse technieken werkt hij vaardig mee
aan de uitvoering van moderne wandversieringen in, onder andere,
bekende Russische nachtclubs.
Als gebonden gaficus werkt hij als ontwerper van gebruiksgrafiek
en illustrator van boeken. In februari 2010 werd hem de prijs
voor zwart/wit jeugdboekenillustratie in Litouwen toegekend.
Vrije grafiek en de bankbiljetontwerpen
voor het Litouws papiergeld.
Gebruiksgrafiek bij uitstek is het papiergeld dat dagelijks door
onze handen gaat. Zoals Nederlanders voor altijd met gemengde
gevoelens zullen werken met de Eurobiljetten die de fabelachtig
mooie en ontroerende bankbiljetten van Ootje Oxenaar vervingen,
zo heeft Litouwen zijn Giedrius Jonaitis. Beider liefde voor
dieren en bloemen zullen ons voor goed zijn meegegeven. In die
zin is gebruiksgrafiek misschien wel de dankbaarste vorm van
grafiek die er bestaat.
Giedrius maakte van eerste detail-tekening, via de schetsen,
de uiteindelijke biljetten van 1, 2, 5, 10, 500; voorts ontwikkelde
hij geheel of gedeeltelijk de nieuwe biljetten van 20 and 50;
dit betrof vooral redesigning, maar ook deelschetsen en/of zelfs
gehele tekeningen voor de portretten en landschappen die in aanvankelijk
door anderen ontworpen biljetten werden gebruikt. De wereld-papiergeld
catalogus draagt, zeker niet toevallig, zijn 10 Litas biljet
op de cover.
Giedrius maakte de volledige gang van vrije, luchtige schets
naar het harnas van gravure, offset, watermerk, doorkijkmerk
en veiligheids-computermanipulatie van delen van de achtergrondpatronen
voor de diverse biljetten.
We moeten ons bij dit alles realiseren dat Litouwen een rijke
geschiedenis heeft op het gebied van papiergeld, vooral in de
zelfstandige perioden voor de Russische bezetting. Daarbij kende
het groot-hertogdom van de 15de tot 17de eeuw ook een sterke
internationaal goed functionerende economie.
Het nieuwe papiergeld in Litouwen kent een wonderlijke geschiedenis
die begonnen is in 1991, vrijwel direct na het vertrek van de
Russische bezetting.
In die tijd ontstond er een korte periode van vrolijke anarchie,
die slechts te vergelijken is met de Oranje Vrijstaat onder Roel
van Duijn van de Nederlandse jaren '60. De eerste ontwerpen die
ook werkelijk als geld werden uitgegeven zijn welhaast naïeve
papieren met vooral prachtige diertekeningen.
Na deze aanvankelijke proeven met semi-officieel geld, dat
internationaal belachelijk werd gemaakt omdat het te weinig veiligheidselementen
in zich droeg, ontwikkelde Giedrius Jonaitis zich van begenadigd
tekenaar tot een kunstenaar die zowel de vertaling van een vrije
tekening naar het keurslijf van een bankbiljet beheerste als
een graficus die watermerken en doorzichtproeven, zowel als de
afwisselende computer gravure patronen wist te ontwikkelen voor
internationaal erkend beveiligde biljetten; geraffineerd en vindingrijk.
Hij werkte als vrij beeldend kunstenaar en graficus in Litouwen
reeds voor maar ook vooral vlak nadat het land vrij was geworden
van de Sovjet Unie.
Het mag niemand verwonderen dat Giedrius Jonaitis al doende
een hele serie speelse prenten, collages en drie dimensionale
objecten maakte die allen spelende uitingen zijn van gedachtebepalingen
betreffende 'echt geld'. Ook daarvan laten we enige voorbeelden
zien.
|