|
2011; 19
februari tot 12 maart
in het Auditorium
van het Museum Joure,
het Al-Mutanabbi
Street Project en
litho's van RIK LINA,
etsen van DARINA PEEVA
en mixed media van JOSEPH J. VISSER
----------
en van 19 februari
tot 9 april in het Grafisch Kabinet van het Fries Grafisch Museum:
Litho's van RIK LINA, typografie in Boekdruk van
HEINZ BECKER
Rik Lina werd 27 October 1942 in Valkenburg geboren. Hij reisde
over de wereld, woont en werkt in Amsterdam, op Saba, in Spanje
en Porugal. Hij is in en naast zijn werk een actief duiker en
onderzoeker van het tropisch coraalrif en het regenwoud met een
goede 1000 uur duikervaring. Zijn werk bevindt zich in vele openbare
musea en particuliere verzamelingen in Europa en Amerika. 
Hij studeerde van 1961 tot
1965 aan de 'Amsterdamse Kunstnijverheidschool' - de tegenwoordige
Gerrit Rietveld Academie. Rik is vanaf het begin van zijn zelfstandig
kunstenaarschap aktief betrokken geweest bij colletieve projecten,
in gezamelijke ateliers, in samenwerkingsverbanden, maar ook
direct werkend in elkaars (vaak series) prenten, tekeningen,
schilderijen en schilderingen met andere kunstenaars.
Van 1973 tot 1979 was hij deel van het lithografisch-collectief
"Drükkerij De Spatel" in de Amsterdamse Jordaan;
dit had de drie lithopersen tot zijn beschikking van de leden
Tom Thijsse, Rik Lina en Paul Husner.
Rik Lina doet in die tijd mee aan (o.a.) tentoonstellingen van
'De Nederlandse Kring van Tekenaars' en 'Manieren van Tekenen'
in het Stedelijk Museum Amsterdam en Fodor; 'Imagination' in
Museum Bochum en de 'International Drawing Triennal 1978' Wraclav.
In die tijd is ook de serie  ontstaan
van de 7 litho's die nu te zien is in het Auditorium (de kunstenaar
ondergebracht in de collectie van de Stichting Boek/Druk/
Onderzoek om aldus tot een breder publiek te worden getoond).
De serie toont vanuit de blik van de duiker de bewegingen van
een zwemmende rog, om daarbij vooral ook de grotere golfbeweging
van de opgestuuwde watermassa boven de vis, de wervelingen van
water en luchtbelletjes onder de vis, en de versneden / afgebogen
lichtstraling door wateroppervlak en luchtvermengde - waterstuwingen
te laten zien.
Waar het al niet onverbrekelijk
verbonden is met de vragen van het uitbeelden van het onderwerp,
is Rik Lina hier diep ingegaan op de technische aspecten van
de lithografie, om daarmee tot een grote uitdrukkingsrijkdom
en stofuitdrukking te komen; meer echter nog springt daarbij
dan ook al in het oog het vermogen om tot een zelfstandig handschrift
/ een calligrafische bewegingsmotoriek te komen, dat later geheel
ten dienste zal komen staan van het 'Automatisch Schrift' waarmee
Rik toetreedt tot de wereld van het Surealisme. Het zal hem,
ondertussen vooral als schilder, doen toetreden tot de kunstwereld
van Latijns-Amerika, Spanje en Portugal, met tentoonstellingen
in Sao Paulo, Santo Domingo, Valparaiso, maar ook in 'Oude Europa'
met de 'Mouvements Phases' op de tentoonstelling in 2000 in het
Centre Culturel Noroit de Arras, France en de tentoonstelling
'Surréalisme et Liberté' in 2000 in het Ostravske
Muzeum in de Tchechische Republiek.
Een tweede serie (eveneens door schenking ondergebracht in de
openbare collectie van de Stichting Boek/Werk/Onderzoek) met
een verscholen uitspraak van Albert Einstein over de 'Hoedanigheid
van de Ruimte' is te zien in de ruimte van het Grafisch Kabinet
van het Fries Grafisch Museum. "SPACE IS NOT A THING"
krijgt beeldende uidrukking in ongrijpbare ruimtelijke
aanduidingen die nergens tot
de uitgesloten ding-achtigheid leiden; weer is er sprake van
een technische staalkaart van uitdrukkingsmiddelen die de kunstenaar
vrijelijk blijkt te kunnen hanteren bij de tot stand koming van
de boek-achtige serie prenten. Het denken van kunstenaars uit
die periode over de / hun beeldende ruimte, gerelateerd aan de
juist veroverde gedachten in wetenschap en filisofie, wordt in
deze serie wonderwel vormgegeven in wezenlijke abstractie.
Het is de overweging waard of het zo adequaat tot verbeelding
kunnen komen van de bij wijze van spreken 'grof-stoffelijke ruimtelijke
onkenningen' te maken kan hebben met de grote ervaring van de
duiker, Rik Lina, die bekend is met een geheel andere gewichts
en evenwichts-ervaring onder water en een geheel andere distributie
van licht - een wezenlijk andere verhouding tot boven en onder
in een wereld onder water; waarbij het rustpunt (de toestand
van ontspanning bij normale ademhaling) van het lichaam niet
meer 'beneden' is maar juist 'boven' - de duiker moet wezenlijk
anders kunnen denken dan de zwemmer; het landschap van de duiker
mist de horizon als 'pijlpunt'.
Uit een geheel andere wereld
is dan de prent 'Noorderkerk - hommage aan Hercules Seghers',
ook in de ruimte van het Fries Grafisch Museum. Ondanks de buitengewoon
nadrukkelijke gebouwdheid in een zeer dagelijkse werkelijkheid
is een voorliefde voor juist dit tafereel van Seghers mogelijk
gelegen in de merkwaardige ruimteschip achtige 'vlek' in het
linker bovendeel van de compositie. De liefde van Rik Lina voor
het werk van de graficus Hercules Seghers (zie hieonder)
moge duidelijk voorondersteld
worden voor een ieder die zelfs maar weinig van de hoogtepunten
uit de Nederlandse grafiek kent. Seghers was een volstrekt uniek
graficus die geen enkele technische mogelijkheid onberoerd liet,
en die ook als een van de zeer weinigen zijn onderwerpen binnenste
buiten draaide en als een schilder wist los te koppelen van de
technische wetten van de grafiek als reproductie middel. Was
deze prent in eerste instantie bij Rik Lina nog een zwart - wit
prent, uiteindelijk kwam na toevoeging van 2 nieuwe drukgangen
een prent tot stand onder de titel 'Koninginnenacht' - een en
ander in de periode 1999 tot 2005. De prent is een welhaast impressionistisch
vastleggen van het jaarlijks volksfeest.
(de prent boven de proefpers links)
Zulk in verdere drukgangen
doorwerken, om iedere drukgang dan toch ook weer zelfstandig
beeldend te willen laten functioneren, is wel heel erg typerend
voor de kunstenaar-onderzoeker die Rik Lina in de grafiek is;
het is overigens deze zeer gelukkige vak-onderzoekszijde die
met het automatisch schrift en de vervreemdende exotische realiteiten
een krachtig evenwicht bereiken in de kunst van deze surrealistische
schilder / graficus.
In het Auditorium vindt u
tenslotte nog vier prenten onder de titel 'Crossbreed Hybrids'
uit 2006. Dit zijn collectief gemaakte experimenten van middels
een Photshop samengaan van scans van micro-organismen, foto's
en inkt-tekeningen gemaakt door Rik Lina met de kunstenaar Peter
van der Heijden.
|